Over je zelfvertrouwen

Vorige week schreef ik over assertiviteit. Dat assertief gedrag je steeds makkelijker af gaat komt doordat je zelfvertrouwen stijgt. En voor assertiviteit is het handig om voldoende zelfvertrouwen beschikbaar te hebben. Dat is een opwaartse spiraal. Assertiviteit en zelfvertrouwen versterken elkaar. Subassertiviteit en passief agressief gedrag zijn vaak een teken van een gebrek aan zelfvertrouwen. Agressiviteit vaak ook. Zelfs mensen die pesten hebben vaak een probleem met hun zelfvertrouwen. Je gebruikt anderen om jezelf hoger te plaatsen en gebruikt agressie om je doel te bereiken.

Als je veel zelfvertrouwen hebt, staat de mate van succes los van je zelfvertrouwen. Je weet dat je het kan en dat je goed bezig bent. Een tegenslag is slechts een hobbeltje op de weg, geen eindpunt. Je weet dat je het resultaat gaat halen, alleen niet wanneer. Het geeft je doorzettingsvermogen.
Andersom is het bij weinig zelfvertrouwen zo dat de kleinste tegenslag er voor zorgt dat je opgeeft. De selffulfilling prophecy. Zie je wel dat (ik) het niet kan!

Zelfvertrouwen is de mate van vertrouwen die je in jezelf hebt. Jij. In jezelf. Daar heeft verder niemand wat mee te maken. Ja, zal je zeggen, maar hoe zit het dan met invloeden van buitenaf? Anderen kunnen je zelfvertrouwen toch naar beneden halen? Dat klopt ten dele. Hoe meer zelfvertrouwen je hebt, hoe minder anderen invloed op je hebben. Dat is niet iets dat je overkomt. Dat kan je zelf in grote mate beïnvloeden.

De bekende quote van Pip Langkous hierboven is net zo logisch als de meer gebruikelijke gedachte dat je iets niet zou kunnen omdat je het nog nooit gedaan hebt. Eens moet de eerste keer zijn, het gaat om de intentie en de uitkomst is onbekend. Als je het niet doet zal je het nooit weten. Als het je lukt krijg je een shot serotonine, waardoor je je goed voelt, je krijgt een gevoel van trots en je zelfvertrouwen stijgt, waardoor je het eerder nog eens zal doen.

Een doel hebben, weten wat je wil en daarmee weten wie je bent en wil zijn, geeft zelfvertrouwen. Je weet hoe je wil overkomen en daar kan je aan werken. Alle onzin daar omheen kan je loslaten. Dat geeft een hoop rust en maakt je leven een stuk makkelijker. Minder stress. Minder angst om er bij te horen, want bij bepaalde mensen wil je helemaal niet horen. Zelfvertrouwen gaat, samen met assertiviteit, ook over eigen keuzes maken. Je trekt je minder aan van anderen omdat je weet wat voor jou belangrijk is en welke kant je op wil gaan.

Je niveau van zelfvertrouwen is een product van je kennis en ervaringen tot nu toe. Het is dus een onderdeel (of een product) van je conditionering. Het is een set overtuigingen over jezelf. Het veranderen van dit zelfbeeld en dus van je zelfvertrouwen gaat dan ook op dezelfde manier.
Het woord ‘zelfbeeld’ zegt het al: het is de manier waarop je naar jezelf kijkt. Een bril dus. Een instelling. Dat beeld verander je niet zomaar, net als je dat niet doet met andere overtuigingen. Mensen die hun hele jeugd hebben gehoord dat ze ‘voor een dubbeltje geboren zijn’, zullen zelf niet de instelling hebben dat ze in het middelpunt kunnen of zelfs mogen staan. Zij zijn geprogrammeerd en dat herprogrammeren kost veel energie en tijd.

Van auteur, coach en consultant Frank Schaper leerde ik dat iedereen wordt geboren met 100% zelfvertrouwen. Gelijk aan het non-dualisme en de ‘verhouding tot jezelf’ van Søren Kierkegaard heb je nog geen referentiemateriaal en geen enkele reden of zelfs mogelijkheid om aan te nemen dat er kwade mensen bestaan, of dat je iets niet zou kunnen. Gaandeweg gebeurt er van alles dat je zelfvertrouwen doet afnemen.

Wanneer mensen zeggen dat je iets niet kan of ze je prestaties afkraken kan je zelfvertrouwen teruglopen. Ook kan je je zelfvertrouwen koppelen aan een specifieke omgeving of situatie, waardoor je je zelfvertrouwen alleen in die specifieke context tot je beschikking hebt. Door anderen op een voetstuk te zetten en naar hen op te kijken daalt je zelfvertrouwen ook. Al deze oorzaken lijken buiten jezelf te liggen, zeker als je geneigd bent in de slachtofferrol te blijven hangen. Maar je hebt zelf in de hand of je anderen tot je laat komen, of ze je kunnen raken.
Door weerbaar te zijn, situaties objectief te zien en jezelf met respect en waardering te bekijken kun je aan je zelfvertrouwen werken. En je kunt je zelfvertrouwen dat misschien wel ver onder de 100% gezakt is weer opbouwen. Daarover lees je volgende week.

Groeten,

Frank

Deze post (of een bewerking daarvan) is onderdeel van mijn boek ‘En nu echt!’. Klik hier voor meer info.