Beluister deze blog als podcast.
Nee. Geld maakt niet gelukkig. Een klein beetje meer geld maakt, tot op zekere hoogte, gelukkiger.
Tijdelijk. Maar mensen die op jonge leeftijd gelukkig zijn, worden later rijker, ontdekte biologisch psycholoog Meike Bartels van de Vrije Universiteit Amsterdam. Onderzoek van zowel Nobelprijswinnar Daniel Kahneman als professor en emeritus-hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Ruut Veenhoven toonde aan dat er boven een inkomen van zo’n € 70.000 per jaar geen verband meer is tussen de stijging van het inkomen en het geluksgevoel. Blijkbaar ben je met dat inkomen in staat volledig te voorzien in de basisbehoeften van Maslow. Voor de hogere treden van de piramide speelt geld geen rol. Veel geld maakt dus niet gelukkiger. Wie meer verdient, wordt er niet gelukkiger van, maar wel tevredener. “Wij concluderen daaruit dat geld tevredenheid koopt, maar geen geluk”, aldus de onderzoekers. De meest waardevolle dingen kosten het minste geld.
Ook de Amerikaanse professor Richard Easterlin ontdekte in 1974 dat er geen correlatie bestaat tussen het Bruto Nationaal Product en het rapportcijfer dat de bevolking van een land zichzelf gaf voor het geluksgevoel.
Niet in staat zijn in de basisbehoeften te voorzien heeft wel invloed op het geluksgevoel. Geen geld maakt wel ongelukkig.
Als je gelukkig bent, ben je socialer en actiever en dit leidt dan weer wel tot meer succes en daarmee meer inkomen.
Zelfs het winnen van de loterij maakt niet gelukkig. Mensen zijn een half jaar tot een jaar na het winnen van de loterij net zo gelukkig of zelfs minder gelukkig dan voordat ze de geldprijs wonnen. Veel psychologisch onderzoek laat zien dat er een hele lage correlatie is tussen inkomen en geluk, zegt Ap Dijksterhuis, hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Als voorbeeld geeft hij een onderzoek uit 1978, uitgevoerd door de sociaal psycholoog Philip Brickman. Hij onderzocht of mensen die de loterij hebben gewonnen gelukkiger waren dan hun buren, en dat bleek niet zo te zijn. De lotterijwinnaars haalden zelfs juist minder geluk uit dagelijkse activiteiten dan de buren die niet hadden gewonnen.
Ik weet niet wat het is
Maar ik heb het nodig
Ze gooien als het niks is echt zo’n ding niet in zo’n dure folder
Ik weet niet wat het is maar ik kan het betalen
Kopen, en we zien wel wat het doet
Wat ik zie moet ik hebben
Wat ik nodig heb is nergens te zien
(Wat ik zie moet ik hebben – Acda en de Munnik)
Een euro is voor ons Nederlanders veel minder waard dan voor een gezin in de binnenlandse bergen van Turkije (om maar eens niet dat Afrikaanse gezin te noemen). Geld is relatief. Want geld is een middel. Geld heeft op zichzelf geen waarde. Het representeert een waarde. Het gaat er om wat je er mee doet en of je daarmee in je behoeften kunt voorzien. Geld krijgt pas waarde als je het uitgeeft, zegt mijn vader. Die waarde moet aansluiten bij jouw waarden, pas dan heb je er wat aan.
Voor de bovenste treden van Maslows piramide heb je geen geld nodig. Sterker nog, als het even mee zit, zit daar juist de plek waar je geld kunt verdienen. Daar zit je klavertje vier en als je in je klavertje vier zit ga je juist maximaal waarde opleveren voor je omgeving. Niemand die succesvol is doet dat met iets wat hij of zij niet leuk vindt, iets wat niet relevant is, waar hij of zij niet goed in is of doet dat volgens de kaders van iemand anders. Dus geluk leidt tot succes. En niet andersom.
Het gaat allemaal over jou, jouw klavertje vier, jouw doelen en jouw missie.
Het gaat niet om wat anderen er van vinden. Maar daar gaan we het nog uitgebreid over hebben. Niet vergelijken. Er zijn altijd mensen die bigger, better, more scoren op iets dan jij. Maar ten eerste, dat zegt niets. Want zijn zij gelukkiger? Ten tweede: de winnaar van een bronzen medaille is blijer dan de winnaar van zilver. Want de winnaar van brons vergelijkt zich met iedereen zonder medaille en de tweede prijswinnaar vergelijkt zich met goud.
Het gaat niet over perfect zijn, wel over doelen behalen.
Geld went. Mensen willen progressie. Doelen om naar uit te kijken en om te behalen. Stilstand is immers achteruitgang. Een natuurlijk instinct. Stilstand is uitputtende bronnen. Stilstand is inteelt. Beweging is vooruitgang. Is ontdekken. Is leren.
Een student in Nederland heeft ongeveer een besteedbaar inkomen van € 1000,- per maand. Als je alle mensen ter wereld op een rij zet, van Bill Gates tot een vrouw die niets heeft in de derde wereld, behoort die Nederlandse student tot de 12% rijkste mensen ter wereld. Jan Modaal zit bij de 5% rijkste mensen ter wereld. Met de Balkenende-norm zit je bij de rijkste 1,1%.
Wat zeuren we dan? Dan moeten we toch heel gelukkig zijn? Nee, we vergelijken ons met de mensen om ons heen. En heel dom: gaan we meer verdienen of winnen we de loterij, gaan we verhuizen naar een wijk met rijkere mensen. Terwijl we het gelukkigst zijn als we net iets meer hebben dan de mensen om ons heen.
Groeten,
Frank
Meer hierover:
Over rijkdom en succes
Over wat we nou eigenlijk aan het nastreven zijn
Over hoe tijd het nieuwe geld is
Over Porscherijders (en waardoor zij een Porsche kunnen rijden)
Deze post (of een bewerking daarvan) is onderdeel van mijn boek ‘En nu echt!’.
